|
ادبیات 
| ||
|
لینک دوستان
|
در طول تاریخ محرم ها و صفر های بسیاری آمده اند و رفته اند ، اما یاد حسین علیه السلام و شعار زیبایش همچنان ماندگار ، تازه و عزیز است. هیهات منا الذله ... جملات زیبا گیله مرد
موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
درستی یا نادرستی جملات زیر را مشخص کنید:75/0 الف) هرگاه بخواهیم منظور خود را زیباتر و دل نشین تر بیان کنیم از زبان بهره می گیریم. درست نادرست ب) هدف از شعر تعلیمی رسیدن به سعادت و زندگی بهتر است. درست نادرست ج) در نقد،فقط عیب ها و کاستی ها باید دیده شود. درست نادرست 2- جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید:5/1 الف)هر شبکه ی معنایی از چندین مجموعه ی...............تشکیل می شود. ب)...........به معنای بررسی میزان درستی یا نادرستی چیزی است. ج) هنگامی که نویسنده با خویش سخن می گوید این نوع گفت و گو را................می گویند. 3- زیبایی های ادبی را در ابیات زیر مشخص کنید.(گزینه ی مناسب را انتخاب کنید)5/1 الف) کاش من هم عبور تو را دیده بودم کوچه های خراسان تو را می شناسند 1)تشبیه 2)تشخیص 3)تضمین 4)تضاد ب)علم،بال است مرغ جانت را بر سپهر او برد روانت را 1)ضرب المثل 2)تضمین 3)تشبیه 4)تلمیح ج) چه خوش گفت فردوسی پاکزاد که رحمت بر آن تربت پاک باد میازار موری که دانه کش است که جان دارد و جان شیرین خوش است 1)تشبیه 2)تضاد 3)مراعات نظیر 4)تضمین 4- سه مورد از مهم ترین مثنوی های فارسی را نام ببرید.75/0 5-موضوع قالب شعری غزل معمولا چیست؟(سه مورد)75/0 6- ابیات زیر در چه قالبی سروده شده است؟ قافیه و ردیف را نیز مشخص کنید.75/2 بدان کوش تا زود دانا شوی چو دانا شوی زود والا شوی نه داناتر آن کس که والاتر است که والاتر است آن که داناتر است نبینی ز شاهان که بر تخت گاه ز دانندگان باز جویند راه؟ 7- نقد ادبی را تعریف کنید:1 8- با هر یک از کلمه های زیر جمله های زیبا بسازید.1 قافله: معراج:
موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
در فكر بودم يكي در باغ خود رفت، دزدي را پشتواره پياز در بسته ديد. گفت: در اين باغ چه كار داري؟ گفت: بر راه مي‌گذشتم ناگاه باد مرا در باغ انداخت. گفت: چرا پياز بركندي؟ گفت: باد مرا مي‌ربود، دست در بند پياز مي‌زدم، از زمين برمي‌آمد. گفت: اين هم قبول، ولي چه كسي جمع كرد و پشتواره بست؟ گفت: والله من نيز در اين فكر بودم كه آمدي. دليل شكر مردي خر گم كرده بود. گرد شهر مي‌گشت و شكر مي‌گفت: گفتند : چرا شكر مي‌كني. گفت: از بهر آن كه من بر خر ننشسته بودم و گر نه من نيز امروز چهار روز بودي كه گم شده بودمي. خواندن فكر شخصي دعوي نبوت مي‌كرد. پيش خليفه بردند. از او پرسيد كه معجزه‌ات چيست؟ گفت: معجزه‌ام اين است كه هرچه در دل شما مي‌گذرد، مرا معلوم است. چنان كه اكنون در دل همه مي‌گذرد كه من دروغ مي‌گويم. موضوعات مرتبط: برچسب‌ها: درستی یا نادرستی جملات زیر را مشخص کنید:75/0 الف) هرگاه بخواهیم منظور خود را زیباتر و دل نشین تر بیان کنیم از زبان بهره می گیریم. درست نادرست ب) هدف از شعر تعلیمی رسیدن به سعادت و زندگی بهتر است. درست نادرست ج) در نقد،فقط عیب ها و کاستی ها باید دیده شود. درست نادرست 2- جاهای خالی را با کلمات مناسب پر کنید:5/1 الف)هر شبکه ی معنایی از چندین مجموعه ی...............تشکیل می شود. ب)...........به معنای بررسی میزان درستی یا نادرستی چیزی است. ج) هنگامی که نویسنده با خویش سخن می گوید این نوع گفت و گو را................می گویند. 3- زیبایی های ادبی را در ابیات زیر مشخص کنید.(گزینه ی مناسب را انتخاب کنید)5/1 الف) کاش من هم عبور تو را دیده بودم کوچه های خراسان تو را می شناسند 1)تشبیه 2)تشخیص 3)تضمین 4)تضاد ب)علم،بال است مرغ جانت را بر سپهر او برد روانت را 1)ضرب المثل 2)تضمین 3)تشبیه 4)تلمیح ج) چه خوش گفت فردوسی پاکزاد که رحمت بر آن تربت پاک باد میازار موری که دانه کش است که جان دارد و جان شیرین خوش است 1)تشبیه 2)تضاد 3)مراعات نظیر 4)تضمین 4- سه مورد از مهم ترین مثنوی های فارسی را نام ببرید.75/0 5-موضوع قالب شعری غزل معمولا چیست؟(سه مورد)75/0 6- ابیات زیر در چه قالبی سروده شده است؟ قافیه و ردیف را نیز مشخص کنید.75/2 بدان کوش تا زود دانا شوی چو دانا شوی زود والا شوی نه داناتر آن کس که والاتر است که والاتر است آن که داناتر است نبینی ز شاهان که بر تخت گاه ز دانندگان باز جویند راه؟ 7- نقد ادبی را تعریف کنید:1 8- با هر یک از کلمه های زیر جمله های زیبا بسازید.1 قافله: معراج: موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
1- در هر یک از گروه کلمات زیر یک کلمه با بقیه هم خانواده نیست ، آن را مشخص کنید . الف ) مشتاق ، شوق ، مشقت ب) ملحق ، حلق ، الحاق ج) مصلح ، حاصل ، اصلاح د) مقر ، استقرار ، رقیق 2- هم خانواده کلمات ستون سمت راست را از ستون سمت چپ پیدا و به هم وصل کنید . تداعی لطف انحطاط تربیت مقهور دعوت انضباط تهمت ملاطفت مغتنم متهم منحط مربی ضبط غنیمت قهار غنی 3- درهر عبارت ، غلط املایی را بیابید و صحیح آن را بنویسید. الف ) مساحبت با یک دوست خوب و شکیبا هم چون وزش نسیم ، دل انگیز است . ب) سوم آن که به سلاح بود که هر که بر معصیت مُسر بود از خدا نترسد . پ) مورچه از جمال صورت قصر و بسیاری غلامان و صریر مولک وی ، هیچ خبر ندارد . ت) امید دارم که هر دو را به یُومن آن ، خلاص پیدا آید . ث) جوانان باید از این آبشخورها ی پاک و ذلال فرهنگ ایرانی ، بهره گیرند . ج) یک روز ناگهان از آسمان آتش بارید و حیاط معمول شهر متوقف شد. 4- در کدام گروه از کلمات زیر ، غلط املایی وجود دارد . آن را مشخص کنید . الف ) طنین ، سیمای ظاهر ، التفات ب) مظهر ماندن ، شایسته گان ، سلاله ج) غفلت ، اقلیمی ، هدر رفتن د) نقد و تحلیل ، مقرون ، برّ و بهر 5- شکل صحیح لغات را در جای خالی قرار دهید . الف ) بگو نمی دانم تا از پیامدهای ناگوار آن در ................. بمانی ( امان – عمان ) ب) رود خانه ماند و نظاره کرد که چگونه.................... حقیقی مردان خدا سر بر آورد ( حیاط – حیات ) پ) وقت آن است که باقی ................ خود را به ادا رسانم( زمان – ضمان ) ت) یکی از زمینه های .................. گمراه شدن تأثیر هم نشین بد است .( اجتماعی – اجتمایی ) ث) سوگند دروغ عمر و ................ زندگی ، زود با خلل کند ( اثاث – اساس ) 6- با توجه به معنا ، زیر شکل نادرست ، خط بکشید . الف ) مرحله ، دفعه و بار ( وحله – وهله ) ب) ابر ( میق – میغ ) پ) آفرینش ، احسان ( صُنع – سنع ) ت) بلا و سختی های بزرگ ( مصائب – مصاعب ) 7- شکل درست کلمات زیر را بنویسید . تازه گی بازنیستاده بیستد بانجامد اثر گزاری 8- کدام کلمات یا ترکیبات نیاز به علامت تشدید دارد ، زیر آنها خط بکشید . تقویت نیت مهم ترین مراقبت خاصی قابلیت شط خرمشهر مقری نداشتند در مقر بودم خط خوش حقا 9- با توجه به معنای کلمه ، شکل صحیح واژگان در هم ریخته را بنویسید . الف ) وس ق ن ق............................... = پرنده ای افسانه ای ب) ل ه س ل ا ................................... = نسل ، فرزند پ) ت ق ن ع ا ...................................= صرفه جویی ت) ه ر م و ق ..................................... = شکست خورده 10- در جای خالی ، حرف مناسب قرار دهید .( معنی واژه در کمانک آمده است .) الف ) شکر اِنعام تو هرگز نکند شکرگ....ار ( شکر کننده ) ب) موش به طلب ط..مه از سوراخ بیرون رفت ( غذا ) ج) اگر فرهنگ جوان و ...رز دید او پا گرفته باشد ( روش ) د) م...اع جوانی به بازار نیست .( کالا ) 11- کدام گزینه به معنی « ذوق و استعداد » است ؟ 1- قریحه 2- غریهه 3- قریهه 4- غریحه 12- در کدام گزینه ، غلط املایی وجود دارد ؟ 1- ذخایر زیر زمینی 2- مسجد جامع 3- حسرت غافله 4- پرتوقّع 13- در گروه کلمات زیر ، املای چند کلمه نادرست است ؟ صفای درون- غوس قزح – غندیل – متحیّر – عمده- رقابت – غرق شدن – آقوش – ابوزر- عطّار – عُغده 1- سه غلط 2- پنج غلط 4- چهار غلط 4- شش غلط 14- کدام گزینه با بقیه هم خانواده نیست ؟ 1- مشتق 2- اشتیاق 3- تشویق 4- مشوِّق 15- با توجه به معنی ، املای کدام گزینه نادرست است ؟ 1- نصرت : یاری 2- مظهر : نشانه 3- معارج : نردبان ها 4- بسات : فرش ؛ گستردنی
موضوعات مرتبط: برچسب‌ها: - املای کدام جمع غلط است ؟ 1- خسته گان 2- تشنگان 3- رانندگان 4- آیندگان 2- مفرد کدام کلمه ، غلط آمده است ؟ 1- احوال : حال 2- افکار : فکر 3- مظاهر : ظهور 4- آثار : اثر 3- کدام یک نیاز به تشدید دارد ؟ 1- فرهنگ غنی2 - تقویت 3- فرهنگ خاص 4- فضای کلی 4- املای کدام کلمه با توجه به معنی غلط است ؟ 1- رایهه : بو 2- لهجه : شکلی از زبان و گفتار 3- مصادف : هم زمان 4- بغض : گرفتگی گلو از غصّه 5- در کدام عبارت غلط املایی دیده می شود ؟ 1- درختان چنار غرس شده است 2- ایرانیان بنای این گونه آثار را ثواب آخرت می گویند 3- نقّاشی ، رایج ترین زینت اتاق ها و تالارهاست 4- به این جمله های نقض و دل آویز، امثال و حکم می گویند 6 - کدام لغت در هنگام جمع بستن تغییر کرده است ؟ 1- دیدگان 2- دانشوران 3- دانشمندان 4- کار آگاهان 7- در کدام گزینه غلط املایی وجود دارد ؟ 1- هنگام ورود یا خروج از محلی به هم تعارف می کنند 2- زانوان بر زمین می زنند و موقر و متین می نشینند 3- عساره ی اندیشه های خود را در جملات کوتاه می گنجانند 4- سخن پرداخته و سخته و سنجیده می گویند 8- در کدام گزینه غلط املایی دیده می شود ؟ 1- بهار فصل تجدید حیاط طبیعت و رویش و جوانه زدن است . 2- در طبیعت گاه استثنا هم وجود دارد . 3- تک درختی که در بیابان برای رفع عطش به انتظار باران نشسته است . 4- خاربنی که در سینه کویر روییده است . 9- در کدام عبارت ، غلط املایی نیست ؟ 1- فرشی رنگین زیر پای آبران می گسترانند 2- رنگ زرّین گندم زارها زیر پرتوانبارطلایی خورشید چشم نواز است . 3- عدّه ای پاییز را فصل غم و اندوه می دانند 4- در زیبایی های آفرینش تعمّل کنید 10- کدام یک از لغات هم آوا ، غلط به کار رفته است ؟ 1- سؤال های پی در پی مأمور شهربانی تمامی نداشت 2- اصفهان قرن ها پیش از صفویه معمور و آباد بوده است 3- دشمن به غالب دوست در آمده و فریب کاری می کند 4- چنانت دوست می دارم که گر روزی فراق افتد تو صبر از من توانی کرد و من صبر از تو نتوانم 11- دو واژه ی « معمور » و « مأمور » که دارای تلفظ یکسانی هستند ، .......................... نامیده می شوند . 1- هم خانواده 2- هم آوا ( متشابه ) 3- مترادف 4- متضاد
موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
1- درمحل نقطه چین کلمه های مناسب بنویسید .
2- معنی کدام کلمه صحیح است ؟ الف) تقریر : قرارگرفتن o ب) تماثیل : شکل ها o ج) دوده : نژاد o د) غرس : پاره کردن o
3- عبارت درست را با (ص) وعبارت غلط را با (غ) درداخل کمانک مشخص کنید .
4- مفهوم بیت زیر به کدام گزینه نزدیک تر است ؟ دارای دو گیتی ملک العرش خدایی کاو را نیاز است ونه انباز ونه همتا الف) خداوند صورتگری ماهر است .o ب) خداوند سازنده ای تواناست .o ج) الله الصَّمد . o د) الرّحمن الرّحیم . o 5- کدام بیت از نظر مفهوم با بیت های دیگر متفاوت است ؟ الف ) برق ازشوق که می خندد بدین سان قاه قاه؟ ابر ازهجرکه می گرید بدین سان زارزار؟ o ب ) هرنوع کند نقش وخود از نقش منزّه هرجنس کند جفت وخود از جفت مبرّا o ج ) هم کارگهی همچو زمین ساخته معمور هم بارگهی هم چو فلک داشته برپا o د ) کیست آن صورتگر ماهر که بی تقلیدغیر این همه صورت بَرَد برصفحه ی هستی به کار؟ o 6- کدام دوکلمه ازنظراملایی درست است ؟ الف)مزروع ، منشع o ب) موقّر ومطین o ج) مزروع ، منشأ o د) معقر و متین o 7- کدام گزینه صحیح نیست ؟ الف) افراد جمع مکسر فرد است . o ب) علامات با (ات) عربی جمع بسته شده است . o ج) کتاب مفرد کتب می باشد . o د) مدرسین با (ین) عربی جمع بسته شده است . o 8- با توجه به بیت (چه زشت وچه زیبا همه نقش قلم اوست – نی نی نکند زشت ، نگارنده ی زیبا) گزینه ی صحیح را انتخاب کنید . الف) دراین شعرآرایه ی (تشخیص) وجود دارد.o ب) زشت وزیبا متضاد هم هستند . o ج) این شعر از سه جمله درست شده است . o د) ب و ج صحیح است . o 9- کدام گزینه به ترتیب قرنی را که شاعران (وصال شیرازی ، قاآنی ، جامی ، سعدی) درآن زندگی می کرده اند نشان می دهد . الف) دوازدهم ، سیزدهم ، نهم ، معاصر o ب) سیزدهم ، سیزدهم ، نهم ، هفتم o ج) نهم ، دوازدهم ، هفتم ، سیزدهم o د) معاصر ، دوازدهم ، هفتم ، نهم o 10- درعبارت زیر نهاد ، مسند ، متمم به ترتیب کدام است ؟ (عشق با دشوار ورزیدن خوش است) الف) خوش ، دشوار ورزیدن ، عشق o ب) دشوار ورزیدن ، خوش ، عشق o ج) عشق ، خوش ، دشوار ورزیدن o د) خوش ، عشق ، دشوار ورزیدنموضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
1- ابیات و جملات زیر را به زبان ساده و روان باز گردانی کنید. الف - این همه نقش و عجب بر در و دیوار وجود / هر که فکرت نکند نقش بود بر دیوار ب - در زمین نگاه کن که چگونه بساط تو ساخته است و جوانب وی فراخ گسترانیده. 2- در بیت " تاکی آخر چو بنفشه سر غفلت در پیش / حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار" با توجّه به شعر چرا بنفشه نماد غفلت و بی احساسی است ؟ 3- در بیت " مزرع سبز فلک دیدم و داس مه نو / یادم از کِشته خویش آمد و هنگام درو " چهار زیبایی سخن با ذکر دلیل معلوم سازید. 4- کدام یک از وند های زیر به وجهی نمی تواند ، مشتق ساز باشد؟ 1- انه ( ) 2- ی ( ) 3- مند ( ) 4- ی ( ) 5- با توجّه به بیت زیر به پرسش های آن پاسخ گویید. نیکنامی خواهی ای دل، با بدان صحبت مدار / خود پسندی جان من ، بُرهان نادانی بود 1- کلّ بیت چند جمله دارد ؟ 2- خود پسندی از نظر ساختار چه نوع واژه ای است ؟ 3- نقش دستوری واژه های نیکنامی و برهان را بنویسید 4- واژه ی نیکنامی چند تکواژ دارد ؟ 5- ( دل ) شناس است یا ناشناس ؟ 6- واژه ی خود پسندی عام است یا خاص ؟ 6- مادّه ی اصلی شعر های تعلیمی چیست ؟ 7- پسوند ( ه ) در کدام یک از گزینه های زیر ضمن مشتق سازی ، می تواند ماهیّت کلمه را تغییر دهد ؟ 1- ساق ( ) 2- گوش ( ) 3- خورد ( ) 4- تیغ ( ) 8- امام محمّد غزّ ا لی در چه دوره ای می زیست ؟ ودر چه موضوعاتی سر آمد روز گار خویش بود ؟ 9- با توجّه به بیت " برو این دام بر مرغ دگر نِه / که عنقا را( = نام پرند ه ) بلند است آشیانه " به پرسش های زیر پاسخ دهید. 1- کدام جمله دو جزئی است ؟ 2- نقش دستوری عَنقا و آشیانه چیست ؟ 3- در مصراع اوّل چه صفتی دیده می شود ؟ 4- فعل ( نِه ) از چه مصدری است ؟ 10- واژه ها و اصطلاحات زیر را قندیل : گران مایه : تفرّج : به غایت تنگ دست بودم
موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
الف – بخش معنا و مفهوم * جملات و ابیات زیر را به زبان ساده و روان معنی نمایید. 1- به هر جانب برای احتیاط چشم می انداخت. 2- باقی ضمان خود را به ادا رسانم. 3- نه دانا تر آن کس که والا تر است / که والا تر است آن که دانا تر است. 4- نگهبان گنجی تو از دشمنان / وُدانش نگهبان تو جاودان ب – بخش درک مطلب 1- در بیت : آن چه در علم بیش می باید / دانش ذات خویش می باید تاکید شاعر بر چیست ؟ 2- در بیت : که دانش ز تنگی پناه آورد / چو بیراه گردی به راه آورد الف – منظور شاعر از ( تنگی ) چیست ؟ ب – " به راه آورد " کنایه از چیست ؟ 3- در بیت " قدر وقت ار نشناسد دل و کاری نکند / بس خجالت که از این حاصل ایّام بریم " تاکید شاعر بر چیست ؟ بیتی بیاورید که با بیت داده شده تناسب معنایی داشته باشد پ – بخش لغت * لغات و واژه های زیر را معنی نمایید. سر یر : صورت نبندد : بر اثر من : فراست : ت – بخش لغات و اصطلاحات 1- مناسب تر ین قالب شعری برای سرودن منظومه های بلند چیست ؟ 2- یک اثر ادبی نام ببرید که شیوه ی بیان آن فابل است ؟ ( با ذکر نویسنده ) 3- چه کسی و در چه قرنی کلیله و دمنه را به نظم کشید ؟ 4- مثنوی های زیر از چه کسانی است ؟ جام جم : آفرین نامه : 5- در بیت : " یار مردان ِ خدا باش که در کشتیِ نوح / هست خاکی که به آبی نخرد طوفان را " دو زیبایی سخن معلوم سازید. ث – بخش دستور زبان فارسی * با توجّه به ابیات زیر به پرسش های آن پاسخ دهید. همه شب در این امیدم که نسیمِ صبحگاهی / به پیام ِ آشنایان بنوازد آشنا را هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق / ثبت است بر جریده ی عالم دوام ما دل شود گر به علم، بیننده / راه جوید به آفریننده 1- بیت اوّل چند جمله دارد ؟ 2- نسیمِ صبحگاهی چه نوع ترکیبی است ؟ ( اضافی یا وصفی ) 3- ( آشنا ) از نظر ساختار چه نوع واژه ای است ؟ 4- در بیت دوم مصراع اوّل نوع متمّم را معلوم سازید. 5- از فعل ( جوید ) صفت فاعلی ، اسم مصدر و صفت لیاقت بنا سازید. 6- با توجّه به ابیات مورد نظر نقش دستوری واژه های راه ، نسیم صبحگاهی ، ثبت و آشنا را بنویسید. 7- عشق عام است یا خاص ؟ 8- آشنا شناس است یا ناشناس ؟ 9- نوع پسوند ( ی ) در واژه ی- ( صبحگاهی) چیست ؟ 10- نوع کلمات زیر را بنویسید. ( هفت قسم کلمات فارسی ) هرگز : بیننده : این : گر : 11- بیت سوم مصراع اوّل چند جزئی است ؟ 12- واژه ی ( صبحگاهی ) چند تکواژ دارد ؟ ( جزءِ معنی دار و بی معنی ) ج - حفظ شعر * ابیات زیر را کامل کنید. نبینی ز شاهان ............................ / ................................. راه ؟ ------------------- دانا شوی ؟ / ----------------- چو دانا شوی --------- موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
الف – بخش مفاهیم و درک مطلب
1- کنایه های زیر را معنی کنید.
الف - دامن از خاک بر چیدن ب - انگار قند در دل محسن آب کردند.
2- منظور شاعر از بیت " سخن را سر است ای خردمند و بن / میاور سخن در میان سخن " چیست ؟
3- در مصراع " از ظلمت خود رهایی ام ده / با نور خود آشنایی ام ده "
الف – معنای دو گانه ی واژه ی( خود ) را بنویسید. ب – منظور شاعر از ظلمت چیست ؟
ب – بخش لغات و اصطلاحات
* لغات و اصطلاحات زیر را معنی کنید.
تَعَب : بدیع : مصادف با اربعین حسینی بود:
پ – بخش دانش های ادبی
1- نوع سجع را در عبارت زیر معلوم سازید.
ملک از خردمندان جمال گیرد و دین از پرهیز گاران کمال یابد
2- نوع زیبایی سخن را در بیت زیر معلوم سازید ( 2 مورد )
ما برون را ننگریم و قال را / ما درون را بنگریم و حال را
3- آثار زیر از چه کسانی است ؟
جامع التّواریخ : سرود سپیده :
ت – بخش دستور زبان فارسی
۱- نوع صفت را در جملات زیر معلوم سازید.
الف - بنیاد های فکری و فرهنگی ب – خبر موفّقیّت دوستم شنیدنی بود.
۲- از مصدر ( سوختن ) بن مضارع بنا سازید.
۳- متمّم را در جملات زیر معلوم سازید.
الف - در کارگه کوزه گری رفتم دوش ب – دلش لبریز از محبّت بود.
۴- نوع گذر و نا گذر بودن افعال زیر را بنویسید.
الف – خوابیده است ب - پوشیده باشد. ۵- فعل ( خوابید) را با قانون گذرای سببی از دو جزئی به سه جزئی تبدیل کنید.
۶- با توجّه به بیت " گهر بی هنر زار و خوار است و سست/به فرهنگ باشد روان ، تندرست.
نقش دستوری واژه های مشخّص شده را بنویسید. ( نهاد، مفعول ، متمّم ، مسند و ... )
موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
الف – بخش لغات ، اصطلاحات ، مفاهیم ، آرایه ها و نکات دستوری رنگ بهاران ( صفحه های20 و 21 ) * درسینه ام دو باره غمی جان گرفته است / " امشب دلم به یاد شهیدان گرفته است " 1- سینه : مجازاً به معنی قلب است. فرق مجاز با استعاره در این است ، مجاز را نمی توان به تشبیه تبدیل کرد ولی استعاره را می توان به صورت تشبیه آورد. مثال : ایران در جام ملّت های آسیا شرکت می کند. ایران مجازاً به معنی تیم فوتبال است و نمی توان گفت ایران مانند تیم فوتبال است. مثال : گل زندگی ام به من قدرت ماندن می دهد. گل زندگی استعاره از فرزند است و می توان گفت، فرزند مانند گل به زندگی طراوت می دهد. 2- دوباره : قید تکرار 3- غمی : نهاد 4- جان : مفعول است زیرا قابل گسترش پذیری است . جانی تازه گرفته است. 5- امشب : قید زمان 6- یاد : متمّم و شهیدان وابسته به متمّم و مضاف علیه است. 7- گرفته است : ماضی نقلی است. در مصراع دوم به معنی اندوهگین و ناراحت شدن است. در بیت جناس تام وجود دارد زیرا فعل گرفته است در دو معنا آمده است. * تا لحظه های پیش دلم گور سرد بود / اینک به یمنِ یادِ شما جان گرفته است. 1- تا : حرف اضافه است زیرا معنای فاصله ی زمانی می دهد. 2- لحظه ها : متمّم 3- دلم گور سرد بود : کنایه دارد. به معنی بی احساس بودن، حسّی نداشتن. 4- دلم : گروه نهادی 5- گور سرد : گروه مسندی 6- یمن : برکت7- اینک : قید زمان * در آسمان سینه ی من ابرِ بغض خفت / صحرای دل بهانه ی باران گرفته است 1- آسمان سینه : تشبیه بلیغ اضافی است. سینه مانند آسمان فراخ است. 2- سینه مجازاً به معنی قلب است. 3- ابر بغض خفت : استعاره مکنیّه دارد. در مصراع اوّل اشاره به غصّه دار بودن شاعر دارد که هر لحظه می خواهد خود را از این غم و اندوه رها سازد. 4- در مصراع دوم استعاره مکنیّه وجود دارد. شاعر صحرای دل را به کودکی لجباز تشبیه کرده ، سپس یکی از لوازم کودک لجباز را که همان بهانه گیری است به همراه مشبّه آورده است. 5- صحرای دل : تشبیه بلیغ اضافی است. 6- بین واژه های ابر، باران ، آسمان تناسب یا مراعات نظیر دیده می شود. 7- مصراع دوم کنایه از گریه کردن است. * از هر چه بوی عشق ، تهی بود خانه ام / اینک صفای لاله و ریحان گرفته است. 1- بوی عشق : حسّامیزی دارد. بو : حسّ بویایی عشق : حسّ درونی 2- خانه : استعاره مصرّحه از دل است. 3- بین واژه های بو، لاله و ریحان تناسب وجود دارد. 4- صفا : مفعول 5- لاله و ریحان : وابسته به صفا و مضاف علیه است. * دیشب دو چشم پنجره در خواب می خزید / امشب سکوت پنجره پایان گرفته است. ۱- پنجره : دریچه ای از درون به برون و نشانگر احساس و ارتباط و حقیقت است. 2- دو چشم پنجره در خواب می خزید : به دنبال حقیقت بودن 3- سکوت پنجره پایان گرفته است : کنایه از : به آگاهی و به حقیقت رسیدن 4- بین واژه های دیشب ، امشب ، خواب تناسب وجود دارد. 5- در بیت آرایه ی تکرار دیده می شود. ( پنجره ) 6- بین واژه های چشم و پنجره تناسب دیده می شود. 7- سکوت پنجره : استعاره مکنیّه از نوع تشخیص دارد.شاعر ابتدا پنجره را به انسان عاقل تشبیه کرده و یکی از لوازم انسان عاقل را که همان سکوت است با پنجره همراه کرده است. * امشب فضای خانه ی دل ، سبز و دیدنی است / در فصل زرد، رنگ بهاران گرفته است. 1- فضای خانه ی دل : گروه نهادی 2- سبز و دیدنی : گروه مسندی است. 3- سبز : صفت بیانی ساده 4- دیدنی : صفت لیاقت 5- فصل زرد : هنگام یاس و نا امیدی 6- در فصل زرد ، رنگ بهاران گرفته است : یاس و نا امیدی تبدیل به امید شد. 7- بین واژه های زرد ، سبز ، فصل و بهاران تناسب دیده می شود. 8- بین واژه های زرد و سبز : تضاد معنایی وجود دارد. زرد : نا امیدی سبز : امید 9- پسوند ( ان ) در بهاران پسوند زمان است. " از آسمان سبز ، سلمان هراتی " سیرت سلمان 1- بر لشکری امیر بود : فرمانده ی لشکر بود. 2- رعایا : جمع رعیت ، عموم مردم، مردم فرمان بردار 3- توبره : کیسه ی بزرگ 4- در قدمِ او افتاد : به زیر پای سلمان افتاد 5- به سه وجه : به سه علّت ، به سه دلیل ، واژه ی سه صفت شمارشی است. 6- از بهرِ : حرف اضافه است. 7- هیچ اندیشه مدار : هیچ ، صفت مبهم است. اندیشه مدار : نترس . در قدیم اندیشیدن به معنی ترسیدن بوده است. سلمان فارسی علّت خدمت به عموم مردم را در سه چیز می داند : 1- ترک غرور و خود خواهی 2- خشنود کردن دل ها 3- انجام وظیفه در خدمت به مردم " روضه ی خلد ، مجدخوافی" * به دانش فزای و به یزدان گرای / که او باد جان تورا رهنمای 1- دانش : اسم مصدر 2- به دانش و به یزدان : متمّم 3- رهنمای : در بیت به معنای نگهبان و مراقب دانش و دین داری نگبهان و مراقب جان تو است. جوانان و فرهنگ ( 23 تا 27 ) 1- تر بیت : مصدر عربی است و بدون تشدید می آید. 2- فضیلت : با فضل ، فاضل ، فضول هم خانواده است. 3- خواندن و نوشتن : مصدر هستند ( بن ماضی + ن ) 4- قوانین : جمع مکسّر عربی 5- کوشش : اسم مصدر ( بن مضارع + ِش ) 6- دست یازیدن : قصد کردن ، دست انداختن به چیزی 7- کار های ننگین و شرارت آمیز : ترکیب وصفی است. 8- شرارت آمیز : بد کرداری ، آمیخته به فتنه و بدی 9- آموزش : اسم مصدر از مصدر آموختن 10- پسوند ( ی) در دادگری در معنای مصدری است. 11- خو گرفتن : عادت کردن ، انس گرفتن 12- پرورش : اسم مصدر 13- قناعت : صرفه جویی 14- انحطاط : پست شدن ، فرو افتاد ن 15- مقهور : شکست خورده در معنا صفت مفعولی است. 16- اقتدار : قدرت داشتن ، توان مندی 17- واژه های : کشش ، کوشش ، آموزش و ... اسم مصدر هستند. 18- توقّع : انتظار داشتن 19- خصوصیّت طبیعی و اقلیمی : ترکیب وصفی هستند. 20- منابع زیر زمینی و داده های طبیعی : ترکیب وصفی هستند. 21- نیرو ی انسانی : ترکیب وصفی ، انسانی : صفت نسبی 22- پرسیده شود : فعل مجهول است. در این فعل عمل انجام کار به مفعول جمله نسبت داده می شود و کننده ی کار ندارد. مثال 1 : معلّم درس می پرسد ( می پرسد : فعل معلوم ) درس پرسیده می شود. ( پرسیده می شود : فعل مجهول ) 23- ذخایر زیر زمینی : ترکیب وصفی ، ذخایر : جمع مکسّر و مفرد آن ذخیره است. 24- منابع : جمع منبع 25- هدر : از بین بردن ، هرز رفتن 26- مراقبت خاصّی : ترکیب وصفی 27- مقدور : آن چه در قدرت شخص باشد، امکان پذیر *چو دخلت نیست ، خرج آهسته تر کن / که می خوانند ملّاحان سرودی : اگر باران به کوهستان نبارد / به سالی دجله گردد خشک رودی " سعدی " 1- دخل : درآمد ، روزی 2- خرج آهسته تر کن : به اندازه خرج کن ، قناعت را پیشه ی خود ساز 3- ملّاحان : ملوانان ، کشتیبانان 4- سرود : مفعول 5- باران : نهاد 6- کوهستان : متمّم قیدی ، ستان در واژه ی کوستان پسوند مکان است. 7- نبارد : از مصدر باریدن است. 8- به سال : در یک سال ، قید زمان است. 9- خشک رودی : ترکیب وصفی مقلوب است. ( رود خشک ) در جمله نقش مسندی دارد. 10- دجله : مجازاً به معنای رود است و نقش دستوری نهاد دارد. * پیام شعر : با توجّه به متن درس می خواهد بگوید ، اگر از ثروت و منابع خدا دادی خود مراقبت نکنیم و بدون فکر و اندیشه آن را مصرف نماییم ،در آینده ی نزدیک همه ی ثروت خود را از دست خواهیم داد. 28- آشفتگی ذهنی : ترکیب وصفی 29- مایه می گیرد : زاده می شود، به وجود می آید، بارور می شود. 30- وهله : مرحله، دفعه و بار 31- قریحه : ذوق و استعداد 32- برنامه ریزی : مشتق مرکّب ( اسم ) 33- آموزه : اسم مصدر به معنی آموزش و یاد گرفتن 34- آموزه های اخلاقی : ترکیب وصفی 35- توقّع : انتظار داشتن * گهر، بی هنر زار و خوار است و سست / به فرهنگ باشد روان ، تندرست " فردوسی " 1- گهر : مجازاً به معنی ثروت و دارایی است. 2- خوار : کوچک و بی ارزش 3- زار : ناتوان، رنجور ، ضعیف 4- سست : لرزان 5- فرهنگ : دانش ، تربیت ،مجموعه ای از آداب و سنن دینی و ملّی یک سر زمین 6- روان : روح 7- تندرست : سالم . * ثروتِ بدون دانش اندوزی بی فایده و بی ارزش است / روح و روان با تربیت و دانش اندوزی سالم می ماند. * قدر وقت ار نشناسد دل و کاری نکند / بس خجالت که از این حاصل ایّام بریم " حافظ " 1- قدر وقت : ارزش وقت 2- ار : به معنی اگر ، حرف پیوند وابسته ساز است. 3- خجالت : شرمندگی 4- ایّام : جمع مکسّر یوم به معنی روز ها معنی و مفهوم : اگر انسان از لحظه های عمر خود به درستی بهره نبرد ، جزء شرمندگی و حسر ت حاصلی برایش نخواهد داشت. این بیت با ابیات زیر تناسب معنایی دارد : هر وقت خوش که دست دهد مغتنم شمار / کس را وقوف نیست که انجام کار چیست ؟ " حافظ " پنج روزی که در این مرحله فرصت داری / خوش بیاسای زمانی که زمان این همه نیست. " حافظ " ب – بخش دانش های ادبی * محمّد علی اسلامی ندوشن : در سال (304 1 ) در ندوشن یزد دیده به جهان گشود. وی با انتشار دو مجموعه شعر گناه و چشمه به عنوان شاعر شناخته شد. بعد از مدّتی از شعر کناره گرفت و به نویسندگی رو آورد. نثرش زیبا ، روان و جذّاب است. وی در عرصه ی نویسندگی و در فنّ ترجمه موفّق بود. آثار وی عبارت اند از : 1- در کشور شورا ها 2- کارنامه ی سفر چین 3- آزادی مجسّمه 4- صفیر سیمرغ ( = فریاد ). وی کتابی در موضوع حسب ِحال دارد به نام " روز ها " * تضمین : هرگاه شاعر یا نویسنده ، مصراع یا چند بیت یا سخن شاعر یا نویسنده ی دیگر ی را در ضمن شعر یا نوشته ی خود بیاورد، به آن " تضمین " گویند. تضمین بر دو گونه است: 1- تضمین آشکار 2- تضمین پنهان در تضمین آشکار، شاعر و نویسنده به نامِ شاعر یا نویسنده ای که از او مصرع یا بیت یا سخنی آورده، اشاره می کند ولی در تضمین پنهان به این دلیل که شعر یا نوشته بسیار مشهود ( = واضح ) است به نام شاعر یا نویسنده اشاره نمی شود. پ – بخش نکات دستوری فعل مضارع در معنای فعل ماضی : گاهی برای سخن کسی که در زمان گذشته زندگی می کند ، فعل را در زمان حال می آوریم و این به این معنا است که آن شعر یا سخن هم چنان زنده و اثر گذار است. حضرت علی ( ع ) می فرماید : " فرصت ها چون ابر برما می گذرند، آن ها را در یابید" . اضافه ی ترجیحی : هرگاه مضاف بر مضافٌ علیه برتری داشته باشد، به آن اضافه ی ترجیحی گویند. مردانِ مرد پهلوانانِ پهلوان حاکمانِ حاکم نکته : گاهی جای مضاف با مضاف علیه عوض می شود. حاکمِ حاکمان مردِ مردان پهلوانِ پهلوانان صفت فاعلی مرکّب مرخّم : صفت های فاعلی که با فرمول ( بن مضارع + نده ) درست می شوند ، هرگاه واژه ای به اوّل آن آید پسوند ( نده ) از آخر حذف می گردد به این نوع صفت ، صفت فاعلی مرکّب مرخّم گویند. دادن ( دهنده ) روزی ده کوشیدن ( کوشنده ) سخت کوش دیدن ( بیننده ) تیز بین صفت مفعولی مرکّب مرخّم : هرگاه به اوّل صفت مفعولی واژه ای آورده شود، پسوند ( ه ) از آخر حذف می گر دد. به این نوع صفت ، صفت مفعولی مرکّب مرخّم گویند. بافتن ( بافته ) زر بافت ؛ یعنی، با زر بافته شده ساختن ( ساخته ) نو ساخت ؛ یعنی، نو ساخته شده آلودن ( آلوده ) خون آلود ؛ یعنی، آمیخته به خون موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
الف - بخش لغات ، اصطلاحات ، مفاهیم و نکات دستوری 1- دروازه ای به آسمان : آسمان نماد معنویّت و روحانی است. 2- دروازه ی آسمانی : ترکیب وصفی ، آسمانی : صفت نسبی است. 3- خونین شهر : وصفی مغلوب است. ( شهر خونین ) ولی خونین شهر دیگر صفت نیست ، بلکه اسم مشتق مرکّب است. 4- جست و جو : مشتق – مرکّب و اسم مصدر است. 5- ملحق : با الحاق هم خانواده است.6- مردانِ مرد : اضافه ی ترجیحی است. در این اضافه مضاف ، بر مضاف ٌ علیه برتری دارد. مانند : شاهان ِشاه ، پهلوانانِ پهلوان۷- قا فله ای که به سوی عاشورا می رفت : به استقبال شهادت می رفت. 8- پندار ما این است که ما مانده ایم و شهدا رفته اند امّا حقیقت آن است که زمان ، ما را با خود برده است و شهدا مانده اند : اشاره به آیه ی قرآنی دارد که شهدا زنده اند و در نزد خدایشان روزی می خورند. 9- محفوظ : حفظ شده ، با حفاظ ، حفاظت و حافظ هم خانواده است. 10- قافله : اسم جمع است. چه در صلح و چه در جنگ : حرف ( چه ) حرف پیوند مزدوج مرکّب است. 11- می انگارند : مضارع اخباری۱۲- سر چشمه ی جاودانگی : پسوند ( ی ) در جاودانگی مصدر ی است. 13- از آسمان آتش بارید : آتش اشاره به بمب با را ن دشمن دارد.. 14- حیا ت معمول شهر متوقّف شد . حیات معمول شهر : گروه نهادی / متوقّف : مسند. 15- کشتی ها به گِل نشستند : کنایه از این دارد که اقتصاد شهر از رونق افتاد. قفنوس وار : مثل ققنوس، پسوند ( وار ) پسوند شباهت است. ققنوس پرنده ای افسانه ی که به هنگام مرگ خود را به آتش می زند واز خاکسترش پرنده ای دیگر به دنیا می آید. در ادبیّات فارسی معادل پرنده ی سیمرغ است. این مرغ نماد فرهنگ و هویّت ملّی است.۱۶- نخل های نیم سوخته : ترکیب وصفی ، نیم سوخته صفت مفعولی است. 17- عجب از این عقل باژ گونه که ما را در جست و جوی شهدا به قبرستان می کشانَد : اشاره به این دارد که شهدا را باید در دل جست و جو کرد نه در گوشه ی قبرستان. 18- خرّمشهر شقایقی خون رنگ است که داغ جنگ در سینه دارد. : تشبیه و استعاره مکنیّه از نوع تشخیص دارد. ابتدا نویسنده خرّمشهر را به شقایق تشبیه کرده است. سپس خرّمشهر را به مادر مصیبت زده تشبیه کرده که داغ فرزند در دل د ارد. 19- تداعی : به یاد آوردن ، از یک معنی به معنی دیگر پی بردن 20- مقرّ : قرار گاه۲۱-جمله ی : هرکس می تواند، بایستد و هرکس نمی تواند ، برود : این سخنِ شهید محمّد جهان آرا است. در این سخن شهید " جهان آرا " اشاره به سخن امام حسین ( ع ) دارد که در شب عاشورا خطاب به یاران خود فرمودند. 22- معارج : جمع معراج ، نردبان ها 23- امام عشق یا امام عاشقان : تعبیری مناسب از امام حسین ( ع ) است. ب – بخش دانش های ادبی ۱- مونولوگ چیست ؟ در نخستین جملات درس سوم ( دروا زه ای به آسمان ) نویسنده با خویش سخن می گوید.به این گفتار درونی " مونولوگ " گویند. از مونولوگ می توان در منا جات نامه ها، نیایش ها و مرثیه ها بهره گرفت. نکته طلایی : اگر گفت و گو با دیگران باشد، به آن "دیالوگ " گویند از دیالوگ می توان در داستان ها ، نمایش نامه ها و فیلم نامه ها بهره گرفت. ۲- شهید سیّد مرتضی آوینی : شهید مرتضی آوینی در سال 1326 متولّد شد. او نویسنده ، فیلم ساز و سر دبیر مجلّه ی سوره بود. از فیلم های او می توان به خان گزیده ها ، حقیقت ، و روایت فتح و سراب اشاره کرد. وی در سال 1372 در منطقه ی فکّه به شهادت رسید. پ – دستور زبان فارسی انوع واژه ی چون : ۱- (چون ) اگر به معنی مثل و مانند باشد، حرف اضافه است. مثال : چون شیر به خود سپه شکن باش / فرزند خصال خویشتن باش. ۲- ( چون ) اگر به معنی چگونه ؟ و چرا ؟ باشد، قید پرسشی است. مثال : چون نپرسی این تماثیل از کجا آید پدید؟ ۳- ( چو ن ) اگر به معنی وقتی که ، هنگامی که و زیرا باشد، حرف پیوند است. مثال : اینک ای خوب ، فصل غریبی سرآمد / چون تمام غریبان تو را می شناسند موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
به گفتار پیغمبرت راه جوی دل از تیرگیها بدین آب شوی (فردوسی) گفتار: سخن، حدیث، فرموده، فرمایش. جُستن :1 - طلب کردن . 2 - جستجو کردن . 3 - یافتن . معنی: راه را از فرمایشات پیامبرت جست وجو کن و با سخنان زلال او تیرگیها و آلودگیهایِ درونت را شُست و شو بده. زیبا زیستن زیستن: زندگی کردن. رحمت: 1 - مهربانی ، دلسوزی . 2 - بخشایش ، عفو. سعادت: 1- خوشبختی . 2 - خجستگی . حکمت: 1 - علم ، دانش . 2 - راستی ، درستی . 3 - کلام موافق حق .طنین: 1 - بانگ کردن مگس ، ناقوس. 2 - بانگ ، صدا. 3 - نوسانات فرعی صدا، پژواک .دلنشین: 1 - خوش آیند، آن چه در دل نشیند. 2 - مؤثر. مشتاق: آرزومند، مایل و راغب .فرهنگ: 1 - علم ، دانش . 2 - تربیت ، ادب . 3 - واژه نامه ، کتاب لغت . 4 - عقل ، خرد. 5 - تدبیر، چاره .آبشخور: = آبشخوار. آبشخورد: 1 - جای خوردن یا برداشتن آب . 2 - ظرف آبخوری . 3 - منزل ، مقام . 4 - بهره ، قسمت . 5 - سرنوشت. گنجینه: خزانه ، جای نگه داری زر و سیم . همواره: پیوسته ، همیشه. اعظم: 1 - بزرگتر، بزرگوارتر. 2 - درشت تر. متعال: بلند شونده ، بلند پایه ، والا، برتر.سیما: 1 - چهره ، قیافه . 2 - علامت ، هیئت . ظاهر: 1 - پیدا، آشکار. 2 - روی بیرونی هر چیزی .کردار: کار، عمل. غنیمت: هر آن چه که در ج نگ از حریف شکست خورده به دست آید. 2 - در فارسی هر مالی که بدون زحمت به دست آمده باشد. غنیمت شمردن : فایده و سود دانستن. واژههای متضاد: جوانی/ پیری- تندرستی/ بیماری - بی نیازی/ نیازمندی - آسایش/ گرفتاری - زندگی/ مرگ پیآمد: 1 - عارضه . 2 – حادثه. امان: 1 - بیترسی، ایمنی. 2 - زنهار، پناه. بیهوده = بیهوده = بیهده :1 - باطل . 2 - بی - ثمر، بی فایده . 3 - بی معنی ، پوچ ، یاوه .گشادهرو: خوشرو ، بشاش. تعالی: 1 - بلند پایه گردیدن . 2 - بلندی ، برتری - روا: 1 - جایز. 2 - حلال . 3 - سزاوار. -حاجت: 1 - ضرورت ، نیاز. 2 - امید، آرزو. ج . حاجات ، حوائج . - نصرت: یاری ، کمک . - مظلوم: ستمدیده. - بازداشتن: منع کردن ، توقیف کردن. - مثل: 1 - سخن مشهور.2 - داستان ، قصه . 3 - عبرت . 4 - پند، اندرز. - رنج: 1 - آزار، آزردگی . 2 - اندوه ، درد. 3 - تلاش ، کوشش. رنجور: 1 - رنج کشیده . 2 - دردمند، بیمار. 3 - غمگین ، آزرده. - قهر: 1- خشم و غضب. 2- عذاب کردن، تنبیه کردن. 3 - ظلم و زور. 4 - توانایی ، چیرگی . - درگاه: 1 - بارگاه . 2 - پیشگاه ، آستانة در. - وصایا: جِ وصیت ، پندها، اندرزها. - گناه: بزه ، کار بد. - خطبه: 1- سخنرانی ، وعظ. جمع آن خطب. 2- عقد جملاتی به زبان عربی که هنگام عقد ازدواج و برای مشروعیت دادن به آن گفته میشود. علی علیهالسّلام: جمال العلم نشره و ثمرتهُ العمل به و صیانتهُ وضعهُ فی اهلهِ زیبایی دانش در نشر آن است. میوهاش عمل به آن و نگهداریش اینست که آن را در اختیار اهلش بگذارد. دنباله در ادامه مطلب
به گفتار پیغمبرت راه جوی دل از تیرگیها بدین آب شوی (فردوسی) گفتار: سخن، حدیث، فرموده، فرمایش. جُستن :1 - طلب کردن . 2 - جستجو کردن . 3 - یافتن . معنی: راه را از فرمایشات پیامبرت جستوجو کن و با سخنان زلال او تیرگیها و آلودگیهایِ درونت را شُستوشو بده. زیبا زیستن زیستن: زندگی کردن. رحمت: 1 - مهربانی ، دلسوزی . 2 - بخشایش ، عفو. سعادت: 1- خوشبختی . 2 - خجستگی . حکمت: 1 - علم ، دانش . 2 - راستی ، درستی . 3 - کلام موافق حق .طنین: 1 - بانگ کردن مگس ، ناقوس. 2 - بانگ ، صدا. 3 - نوسانات فرعی صدا، پژواک .دلنشین: 1 - خوش آیند، آن چه در دل نشیند. 2 - مؤثر. مشتاق: آرزومند، مایل و راغب .فرهنگ: 1 - علم ، دانش . 2 - تربیت ، ادب . 3 - واژه نامه ، کتاب لغت . 4 - عقل ، خرد. 5 - تدبیر، چاره .آبشخور: = آبشخوار. آبشخورد: 1 - جای خوردن یا برداشتن آب . 2 - ظرف آبخوری . 3 - منزل ، مقام . 4 - بهره ، قسمت . 5 - سرنوشت. گنجینه: خزانه ، جای نگه داری زر و سیم . همواره: پیوسته ، همیشه. اعظم: 1 - بزرگتر، بزرگوارتر. 2 - درشت تر. متعال: بلند شونده ، بلند پایه ، والا، برتر. سیما: 1 - چهره ، قیافه . 2 - علامت ، هیئت . ظاهر: 1 - پیدا، آشکار. 2 - روی بیرونی هر چیزی .کردار: کار، عمل. غنیمت: هر آن چه که در ج نگ از حریف شکست خورده به دست آید. 2 - در فارسی هر مالی که بدون زحمت به دست آمده باشد. غنیمت شمردن : فایده و سود دانستن. واژههای متضاد: جوانی/ پیری- تندرستی/ بیماری - بی نیازی/ نیازمندی - آسایش/ گرفتاری - زندگی/ مرگ پیآمد: 1 - عارضه . 2 – حادثه. امان: 1 - بیترسی، ایمنی. 2 - زنهار، پناه. بیهوده = بیهوده = بیهده :1 - باطل . 2 - بی - ثمر، بی فایده . 3 - بی معنی ، پوچ ، یاوه .گشادهرو: خوشرو ، بشاش. تعالی: 1 - بلند پایه گردیدن . 2 - بلندی ، برتری - روا: 1 - جایز. 2 - حلال . 3 - سزاوار. -حاجت: 1 - ضرورت ، نیاز. 2 - امید، آرزو. ج . حاجات ، حوائج . - نصرت: یاری ، کمک . - مظلوم: ستمدیده. - بازداشتن: منع کردن ، توقیف کردن. - مثل: 1 - سخن مشهور.2 - داستان ، قصه . 3 - عبرت . 4 - پند، اندرز. - رنج: 1 - آزار، آزردگی . 2 - اندوه ، درد. 3 - تلاش ، کوشش. رنجور: 1 - رنج کشیده . 2 - دردمند، بیمار. 3 - غمگین ، آزرده. - قهر: 1- خشم و غضب. 2- عذاب کردن، تنبیه کردن. 3 - ظلم و زور. 4 - توانایی ، چیرگی . - درگاه: 1 - بارگاه . 2 - پیشگاه ، آستانة در. - وصایا: جِ وصیت ، پندها، اندرزها. - گناه: بزه ، کار بد. - خطبه: 1- سخنرانی ، وعظ. جمع آن خطب. 2- عقد جملاتی به زبان عربی که هنگام عقد ازدواج و برای مشروعیت دادن به آن گفته میشود. علی علیهالسّلام: جمال العلم نشره و ثمرتهُ العمل به و صیانتهُ وضعهُ فی اهلهِ زیبایی دانش در نشر آن است. میوهاش عمل به آن و نگهداریش اینست که آن را در اختیار اهلش بگذارد. گروه کلمات املایی ستایش و درس اوّل سنایی غزنوی- روزی ده- جلال وکبریا- مدح وثنا- کشف الاسرار- نهان- جانوران- بهار وخزان- محمّد مصطفی- صلّی اللّه علیه وآله وسلم- اصحاب- طریق مبطلان- بساط حق- الأبنیه عن حقائق الأدویه- حدیقةالحقیقه- رحمت وسعادت- سرشار از حکمت- طنین دلنشین- جغرافیای فرهنگی- مشتاق شنیدن- گنجینه وآبشخور- شکوفایی وشکوهمندی-پیغامبر اعظم-سیمای ظاهر-غنیمت شمردن- پیامد های ناگوار- ظالم ومظلوم- هنگام قهر- مثل مؤمنان- خطبه هاو وصایا- غم محنت- خصلت ویژه- سخنان جذٌّاب- گنجشک زندانی. نکته ی زبانی درس 1 نهاد: کلمه یا گروهی از کلمات است که دربارهی آن خبری میدهیم؛ یعنی«صاحب خبر» است.. گزاره: خبری است که در مورد نهاد میدهیم. گزاره از اجزایی تشکیل میشود. مهمترین جزء گزاره فعل است. از اینرو به آن هسته ی گزاره می گویند. به مثالهای زیر توجه کنید: 1- نکاتِ دستوریِ کتابِ سومِ راهنمایی تغییر یافته است. نهاد گزاره/ فعل(هسته ی گزاره) 2- خدای تعالی، انسان گشاده رو را دوست می دارد. نهاد گزاره/ فعل(هسته ی گزاره) 3) بنی آدم، اعضای یک پیکرند نهاد گزاره /فعل (فشرده ی فعل اسنادیِ«هستند») و هسته ی گزاره گاهی گزاره ساده است. یعنی تنها جزء آن هسته ی گزاره(فعل) است. و گاهی گزاره، غیر ساده؛ که علاوه بر فعل، یک یا چند جزء دیگر نیز دارد. متمم ، مسند و مفعول می توانند اجزای گزاره باشند. نهاد و گزاره را در جمله ی زیر مشخص کنید: باغبان ، در پِی من تند دوید نهاد گـــــزاره موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
الف – بخش لغات ، اصطلاحات و نکات دستوری و ادبی * چشمه های خروشان تو را می شناسند / موج های پریشان تو را می شناسند ۱- چشمه های خروشان : ترکیب وصفی ، خروشان : صفت فاعلی حالیّه است.۲- موج های پریشان : ترکیب وصفی ۳ - بین واژه های خروشان و موج تناسب وجود دارد. ۴- تو را می شناسند : ردیف است. می شناسند : مضارع اخباری است. ۵- منظور از چشمه های خروشان وموج های جوشان انسان آزاده ، پاک و صادق هستند. * پرسش تشنگی را تو آبی ، جوابی / ریگ های بیابان تو را می شناسند ۱- پرسش : اسم مصدر از مصدر پرسیدن ۲- تشنگی : تشنه بودن ، واژه معنی مصدری می دهد، پسوند ( ی ) مصدری است. پرسش تشنگی : استعاره مکنیّه دارد. ۳- ریگ های بیابان : ترکیب اضافی است. منظور شاعر از ریگ های بیابان همان انسان های درد مند هستند. ۴- بین واژه های تشنگی و آب و بیابان و آب تناسب دیده می شود. * نام تو رخصت رویش است و طراوت / زین سبب برگ و باران تو را می شناسند. ۱- رخصت : اجازه ، دستور ۲- رویش : از مصدر روییدن ، اسم مصدر است. ۳- طراوت : تازگی ، نشاط ، شادابی ۴- بین واژه های باران و رویش تناسب دیده می شود. باران نماد پاکی است. ۵- زین سبب : از این سبب نکته طلایی : در این بیت آرایه ی حُسن تعلیل دیده می شود. در مصراع دوم آرایه ی تشخیص دیده می شود. * هم تو گل های این باغ را می شناسی / هم تمام شهیدان تو را می شناسند ۱- ( هم )به معنی هم چنین قید تاکید است. ۲- این باغ : یک ترکیب وصفی است. ( این ) صفت اشاره است. ۳- می شناسی : مضارع اخباری ۴- تمام شهیدان : گروه نهادی ۵- تو : ضمیر شخصی جدا ، مفعول جمله است. * اینک ای خوب ، فصل غریبی سر آمد / چون تمام غریبان تو را می شناسند ۱- اینک : قید زمان ۲- ای خوب : شبه جمله ، خوب، صفت جانشین اسم ، منظور امام رضا ( ع ) ۳- سرآمد : به پایان رسید ۴- چون : به معنی ( زیرا ) حرف پیوند است. ۵- بین واژه های غریب و می شناسند ، تناسب دیده می شود. * کاش من هم عبور تورا دیده بودم / کوچه های خراسان تو را می شناسند ۱- کاش : قید افسوس و آرزو ۲- هم : به معنی هم چنین یا نیز : قید تاکید است. ۳- دیده بودم : ماضی بعید ۴- بین واژه های عبور و کوچه تناسب وجود دارد. قیصر امین پور * میلاد گل و بهار جان آمد / بر خیز که عیدِ می کِشان آمد ۱- میلاد گل : اشاره به حضرت مهدی ( عج ) میلاد گل و بهار جان : گروه نهادی ۲- عید می کِشان : عید عاشقان ، دلدادگان به امام زمان ( عج ) ۳- بر خیز : فعل امر از مصدر برخاستن * خاموش مباش زیر این خِرقه /بر جان جهان ؛ دو باره جان آمد ۱- خرقه : لباس ، جامه ی عارفان و عاشقان ۲- جان جهان : جناس ناقص افزایشی ۳-مصراع اوّل یک طنز لطیف دارد ، شاعر ( امام خمینی ره ) معتقد است که باید از لباس ریا خود را بیرون آورد. در ادب عرفانی بعضی از واژه ها معنای عکس می دهد. به عنوان مثال : خرقه که یک لباس درویشی و عارفانه است ولی در عرفان لباس ریا کارانه است ۴- جان ، جان :.به نظرمی رسد در مصراع دوم بین دو واژه ی ( جان ) آرایه ی جناس تام دیده می شود. ۵- بیت دارای واج آرایی حرف ( ج ) است. * گلزار عیش ، لاله باران شد / سلطان زمین و آسمان آمد. ۱- گلزار : نهاد ۲- عیش : خوشی در جمله نقش متمّی دارد. ۳- لاله باران : مسند ۴- لاله باران : بارانی از لاله ، تشبیه دارد. ۵- سلطان زمین و آسمان : گروه نهادی ۶- در مصراع دوم آرایه ی تضاد یا طباق دیده می شود. * آماده ی امر و نهی و فرمان باش / هشدار، که مَنجی جهان آمد ۱- آماده ی امر و نهی و فرمان : گروه مسندی است ؛ زیرا جمله اسنادی است. ۲- هشدار : آگاه باش ، جمله ی یک جزئی بی فعل است. ۳- منجی : نجات بخش ۴- منجی جهان : منظور حضرت مهدی ( عج ) است. امام خمینی (ره) ب - بخش دانش های ادبی * قیصر امین پور: از شاعران برجسته ی انقلاب اسلامی ، مجموعه ی شعر های او عبارتند از :به قول پرستو ، در کوچه ی آفتاب ، تنفّس صبح ، آینه های ناگهان قیصر امین پور درسال 1386 در گذشت. * غزل : به قالب شعری گفته می شود که دو مصراع اوّل بیت با مصراع های زوج شعر هم قافیه باشد. --------------- + / --------------+ ---------------- / --------------+ ---------------- / ------------- + ----------------- / --------------+ ----------------- / -------------+ نکته ی طلایی : غزل بیش تر به بیان احساس و عاطفه، فراق و جدایی و عشق و عرفان می پردازد. نکته ی طلایی : غزل از نظر شکل ترسیمی با قصیده برابر است؛ یعنی طرز قرار گرفتن قافیه در غزل و قصیده مانند هم است ولی از دو جهت با هم فرق دارند. ۱- از نظر تعداد ابیات ۲- از نظر موضوع یا درون مایه نکته ی طلایی : قصیده بیش تر به مدح و ستایش و توصیف طبیعت می پردازد. نکته ی طلایی : غزل عاشقانه را سعدی و غزل عارفانه را مولانا جلال الدین به اوج رسانید. امّا با ظهور حافظ غزل محتوایی نو می یابد . او غزل های عارفانه را با هنرمندی با مضامین عاشقانه آمیخت. نکته ی طلایی : از مشروطه به بعد غزل جنبه ی اجتماعی نیز به خود می گیرد و کسانی چون فرّخی یزدی به سرایش غزل اجتماعی می پردازند. نکته ی طلایی : مولوی ، سعدی ، حافظ ، صائب تبریزی غزل سرایان برتر گذشته و رهی معیّری و شهریار از غزل سرایان مشهور معاصرند. * حسن تعلیل : هر گاه شاعر برای موضوعی دلیل غیر منطقی ولی ادیبانه بیاورد، به این زیبایی سخن حسن تعلیل گویند. دربیت سوم شعر ( آب و آیینه ) شاعر دلیل رشد و طراوت گیاهان را از نام مقدّس حضرت علی(ع) می داند درصورتی که می دانیم دلیل واقعی این این رشد چیز دیگری است. مثال : تا چشم بشر نبیندت روی / بنهفته به ابر چهردل بند شاعر در این بیت معتقد است برای این که چشم انسان های حسود چهره دماوند را نبینند ، او خود را در پشت ابر پنهان نموده است. حال می دانیم پنهان شدن کوه دماوند در پشت ابر به خاطر بلندی کوه است نه چشم حسادت دیگران! پ – بخش نکات دستوری صفت ها یا پیشین هستند یا پسین. صفت های پیشین عبارتند از : ۱- صفت اشاره : این زندگی ۲- صفت شمارشی: هفتمین امام ، هفت دانش آموز ۳- صفت پرسشی : کدام شهر؟ ۴- صفت عالی : بهترین خاطره ۵- صفت مبهم : هرگلی ۶- صفت تعجّبی : چه باغ زیبایی دیدم ! صفت های پسین عبارتند از : ۱- صفت فاعلی : نلان ، دانا ، خریدار ، آموزگار ، آفریدگار ۲- صفت مفعولی : زده ، خورده شده ۳- صفت نسبی : گنجینه ، ابریشمی ،کودکانه ، سفالین ۴- صفت شمارشی : پنجم ، هفتم ۵- صفت لیاقت : خواندنی ، دیدنی نکته ی طلایی : صفت تفضیلی ( صفت برتر ) نه جزءِ وابسته های پیشین است نه جزءِ وابسته های پسین است. نکته ی طلایی : گاهی صفت تفضیلی در معنای صفت عالی است. مثال : او از همه عاقل تر است. ( عاقل ترین فرد ) موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
الف – بخش لغات ، اصطلاحات و نکات دستوری و ادبی * چشمه های خروشان تو را می شناسند / موج های پریشان تو را می شناسند ۱- چشمه های خروشان : ترکیب وصفی ، خروشان : صفت فاعلی حالیّه است.۲- موج های پریشان : ترکیب وصفی ۳ - بین واژه های خروشان و موج تناسب وجود دارد. ۴- تو را می شناسند : ردیف است. می شناسند : مضارع اخباری است. ۵- منظور از چشمه های خروشان وموج های جوشان انسان آزاده ، پاک و صادق هستند. * پرسش تشنگی را تو آبی ، جوابی / ریگ های بیابان تو را می شناسند ۱- پرسش : اسم مصدر از مصدر پرسیدن ۲- تشنگی : تشنه بودن ، واژه معنی مصدری می دهد، پسوند ( ی ) مصدری است. پرسش تشنگی : استعاره مکنیّه دارد. ۳- ریگ های بیابان : ترکیب اضافی است. منظور شاعر از ریگ های بیابان همان انسان های درد مند هستند. ۴- بین واژه های تشنگی و آب و بیابان و آب تناسب دیده می شود. * نام تو رخصت رویش است و طراوت / زین سبب برگ و باران تو را می شناسند. ۱- رخصت : اجازه ، دستور ۲- رویش : از مصدر روییدن ، اسم مصدر است. ۳- طراوت : تازگی ، نشاط ، شادابی ۴- بین واژه های باران و رویش تناسب دیده می شود. باران نماد پاکی است. ۵- زین سبب : از این سبب نکته طلایی : در این بیت آرایه ی حُسن تعلیل دیده می شود. در مصراع دوم آرایه ی تشخیص دیده می شود. * هم تو گل های این باغ را می شناسی / هم تمام شهیدان تو را می شناسند ۱- ( هم )به معنی هم چنین قید تاکید است. ۲- این باغ : یک ترکیب وصفی است. ( این ) صفت اشاره است. ۳- می شناسی : مضارع اخباری ۴- تمام شهیدان : گروه نهادی ۵- تو : ضمیر شخصی جدا ، مفعول جمله است. * اینک ای خوب ، فصل غریبی سر آمد / چون تمام غریبان تو را می شناسند ۱- اینک : قید زمان ۲- ای خوب : شبه جمله ، خوب، صفت جانشین اسم ، منظور امام رضا ( ع ) ۳- سرآمد : به پایان رسید ۴- چون : به معنی ( زیرا ) حرف پیوند است. ۵- بین واژه های غریب و می شناسند ، تناسب دیده می شود. * کاش من هم عبور تورا دیده بودم / کوچه های خراسان تو را می شناسند ۱- کاش : قید افسوس و آرزو ۲- هم : به معنی هم چنین یا نیز : قید تاکید است. ۳- دیده بودم : ماضی بعید ۴- بین واژه های عبور و کوچه تناسب وجود دارد. قیصر امین پور * میلاد گل و بهار جان آمد / بر خیز که عیدِ می کِشان آمد ۱- میلاد گل : اشاره به حضرت مهدی ( عج ) میلاد گل و بهار جان : گروه نهادی ۲- عید می کِشان : عید عاشقان ، دلدادگان به امام زمان ( عج ) ۳- بر خیز : فعل امر از مصدر برخاستن * خاموش مباش زیر این خِرقه /بر جان جهان ؛ دو باره جان آمد ۱- خرقه : لباس ، جامه ی عارفان و عاشقان ۲- جان جهان : جناس ناقص افزایشی ۳-مصراع اوّل یک طنز لطیف دارد ، شاعر ( امام خمینی ره ) معتقد است که باید از لباس ریا خود را بیرون آورد. در ادب عرفانی بعضی از واژه ها معنای عکس می دهد. به عنوان مثال : خرقه که یک لباس درویشی و عارفانه است ولی در عرفان لباس ریا کارانه است ۴- جان ، جان :.به نظرمی رسد در مصراع دوم بین دو واژه ی ( جان ) آرایه ی جناس تام دیده می شود. ۵- بیت دارای واج آرایی حرف ( ج ) است. * گلزار عیش ، لاله باران شد / سلطان زمین و آسمان آمد. ۱- گلزار : نهاد ۲- عیش : خوشی در جمله نقش متمّی دارد. ۳- لاله باران : مسند ۴- لاله باران : بارانی از لاله ، تشبیه دارد. ۵- سلطان زمین و آسمان : گروه نهادی ۶- در مصراع دوم آرایه ی تضاد یا طباق دیده می شود. * آماده ی امر و نهی و فرمان باش / هشدار، که مَنجی جهان آمد ۱- آماده ی امر و نهی و فرمان : گروه مسندی است ؛ زیرا جمله اسنادی است. ۲- هشدار : آگاه باش ، جمله ی یک جزئی بی فعل است. ۳- منجی : نجات بخش ۴- منجی جهان : منظور حضرت مهدی ( عج ) است. امام خمینی (ره) ب - بخش دانش های ادبی * قیصر امین پور: از شاعران برجسته ی انقلاب اسلامی ، مجموعه ی شعر های او عبارتند از :به قول پرستو ، در کوچه ی آفتاب ، تنفّس صبح ، آینه های ناگهان قیصر امین پور درسال 1386 در گذشت. * غزل : به قالب شعری گفته می شود که دو مصراع اوّل بیت با مصراع های زوج شعر هم قافیه باشد. --------------- + / --------------+ ---------------- / --------------+ ---------------- / ------------- + ----------------- / --------------+ ----------------- / -------------+ نکته ی طلایی : غزل بیش تر به بیان احساس و عاطفه، فراق و جدایی و عشق و عرفان می پردازد. نکته ی طلایی : غزل از نظر شکل ترسیمی با قصیده برابر است؛ یعنی طرز قرار گرفتن قافیه در غزل و قصیده مانند هم است ولی از دو جهت با هم فرق دارند. ۱- از نظر تعداد ابیات ۲- از نظر موضوع یا درون مایه نکته ی طلایی : قصیده بیش تر به مدح و ستایش و توصیف طبیعت می پردازد. نکته ی طلایی : غزل عاشقانه را سعدی و غزل عارفانه را مولانا جلال الدین به اوج رسانید. امّا با ظهور حافظ غزل محتوایی نو می یابد . او غزل های عارفانه را با هنرمندی با مضامین عاشقانه آمیخت. نکته ی طلایی : از مشروطه به بعد غزل جنبه ی اجتماعی نیز به خود می گیرد و کسانی چون فرّخی یزدی به سرایش غزل اجتماعی می پردازند. نکته ی طلایی : مولوی ، سعدی ، حافظ ، صائب تبریزی غزل سرایان برتر گذشته و رهی معیّری و شهریار از غزل سرایان مشهور معاصرند. * حسن تعلیل : هر گاه شاعر برای موضوعی دلیل غیر منطقی ولی ادیبانه بیاورد، به این زیبایی سخن حسن تعلیل گویند. دربیت سوم شعر ( آب و آیینه ) شاعر دلیل رشد و طراوت گیاهان را از نام مقدّس حضرت علی(ع) می داند درصورتی که می دانیم دلیل واقعی این این رشد چیز دیگری است. مثال : تا چشم بشر نبیندت روی / بنهفته به ابر چهردل بند شاعر در این بیت معتقد است برای این که چشم انسان های حسود چهره دماوند را نبینند ، او خود را در پشت ابر پنهان نموده است. حال می دانیم پنهان شدن کوه دماوند در پشت ابر به خاطر بلندی کوه است نه چشم حسادت دیگران! پ – بخش نکات دستوری صفت ها یا پیشین هستند یا پسین. صفت های پیشین عبارتند از : ۱- صفت اشاره : این زندگی ۲- صفت شمارشی: هفتمین امام ، هفت دانش آموز ۳- صفت پرسشی : کدام شهر؟ ۴- صفت عالی : بهترین خاطره ۵- صفت مبهم : هرگلی ۶- صفت تعجّبی : چه باغ زیبایی دیدم ! صفت های پسین عبارتند از : ۱- صفت فاعلی : نلان ، دانا ، خریدار ، آموزگار ، آفریدگار ۲- صفت مفعولی : زده ، خورده شده ۳- صفت نسبی : گنجینه ، ابریشمی ،کودکانه ، سفالین ۴- صفت شمارشی : پنجم ، هفتم ۵- صفت لیاقت : خواندنی ، دیدنی نکته ی طلایی : صفت تفضیلی ( صفت برتر ) نه جزءِ وابسته های پیشین است نه جزءِ وابسته های پسین است. نکته ی طلایی : گاهی صفت تفضیلی در معنای صفت عالی است. مثال : او از همه عاقل تر است. ( عاقل ترین فرد ) موضوعات مرتبط: برچسب‌ها:
نمونه سولات امتحانی سال سوم درس های 1و2 1- با توجّه به بیت " ملکا، ذکر تو گویم که تو پاکی و خدایی / نروم جز به همان ره که توام راه نمایی" به پرسش های زیر پاسخ دهید. 1- کلّ بیت چند جمله دارد ؟ 2- از فعل (گویم ) یک اسم و یک صفت مشتق بنا سازید. 3- پسوند ( ی ) در پاکی چه نوع پسوندی است ؟ 2- با توجّه به عبارت " خدایا، نه شناخت تو را توان، نه ثنای تو را زبان ، نه دریای جلال و کبریای تو را کران ، پس تو را مدح و ثنا چون توان ؟ " به پرسش های آن پاسخ دهید . 1- کدام زیبایی سخن در این عبارت مشهود ( آشکار ) است ؟ 2- واژه ی ( چو ن ) از نظر نوع کلمه چه نوع واژه ای است ؟ 4- یک تشبیه در بیت مورد نظر معلوم سازید. 3- جملات زیر را به زبان ساده و روان معنی نمایید. 1- بساط حق بگستردند. 2- به کرامت تو نازانیم، به عزّ تو عزیزانیم. 4- معنی واژه های زیر را بنویسید. آبشخور: حاجت: نصرت : اَحزان : 5- با توجّه به ابیات زیر به پرسش های آن پاسخ دهید. پرسش تشنگی را تو آبی ، جوابی / ریگ های بیابان تو را می شناسند نام تو رخصت رویش است و طراوت / زین سبب برگ و باران تو را می شنا سند 1- منظور شاعر از ( ریگ های بیابان ) چیست ؟ 2- در بیت دوم چند اسم دیده می شود؟ 3- نقش دستوری واژه های رویش ، برگ و باران و آب را بنویسید. 6- آثار زیر از چه کسانی است ؟ کشف الا سرار به قول پرستو 7- استاد غزل های عاشقانه چه کسی است ؟
موضوعات مرتبط: برچسب‌ها: |
|
| [ طراحی : ایران اسکین ] [ Weblog Themes By : iran skin ] | ||
تبادل
لینک هوشمند
